มะเร็งเม็ดเลือดขาวชนิด Multiple myeloma

โรคมะเร็งไขกระดูก ( Multiple Myeloma หรือ MM ) คืออะไร?

โรคมะเร็งไขกระดูก หรือ โรคเอ็มเอ็ม เป็นโรคมะเร็งทางระบบเลือดชนิดหนึ่ง เกิดขึ้นจากพลาสมาเซลล์ (เซลล์เม็ดเลือดขาวชนิดหนึ่งที่เกิดขึ้นในไขกระดูก) โดยปกติพลาสมาเซลล์จะทำหน้าที่สร้างแอนติบอดีต้านเชื้อโรคให้แก่ร่างกาย แต่พลาสมาเซลล์ที่เปลี่ยนเป็นเซลล์มะเร็ง——เซลล์มะเร็งมัยอิโลมาในไขกระดูกจะเพิ่มจำนวนขึ้นอย่างมาก ทำให้ผู้ป่วยไม่สามารถดำเนินชีวิตได้ตามปกติ จะปรากฏอาการ เช่น โลหิตจาง ปวดกระดูก กระดูกหัก ภูมิคุ้มกันลดลง แคลเซียมในเลือดสูง มีโปรตีนในปัสสาวะ ระบบการทำงานของไตไม่สมบูรณ์ เป็นต้น

สถานการณ์การเกิดโรคมะเร็งไขกระดูก

อัตราการเกิดโรคเอ็มเอ็มมีประมาณสองในแสน ถูกจัดเป็นโรคมะเร็งทางโลหิตอันดับสองที่พบได้บ่อย มักเกิดในวัยกลางคนและวัยสูงอายุ โดยเฉพาะผู้ที่มีอายุระหว่าง 50 - 65 ปี ไม่กี่ปีมานี้มีแนวโน้มเกิดในผู้ที่อายุน้อยกว่านั้น อัตราการเกิดโรคในเพศชายจะสูงกว่าเพศหญิง อัตราเปรียบเทียบระหว่างเพศชายกับเพศหญิงอยู่ที่ 1.6 : 1 ตามอายุที่เพิ่มขึ้น อัตราการเกิดโรคเอ็มเอ็มก็สูงขึ้นเช่นกัน ทำให้เป็นอันตรายต่อชีวิตและคุณภาพการอยู่รอดมากขึ้นเรื่อยๆ ดังนั้นผู้สูงอายุไม่ควรละเลยโรคมะเร็งทางโลหิตนี้ ซึ่งการเกิดโรคเอ็มเอ็มนั้นยังมีความเกี่ยวข้องกับเชื้อชาติอีกด้วย โดยอัตราการเกิดโรคในคนผิวดำจะสูงกว่าเล็กน้อย

สาเหตุของการเกิดโรคมะเร็งไขกระดูกคืออะไร?

สาเหตุการเกิดโรคเอ็มเอ็มยังไม่เป็นที่แน่ชัดนัก โดยอาจเกี่ยวกับการแผ่ของรังสีก่อประจุ การกระตุ้นเรื้อรังของเอนติเจน ไวรัส EB หรือการติดเชื้อไวรัสที่มีความเกี่ยวข้องกับมะเร็ง Kaposi's sarcoma และอาจเกี่ยวข้องกับเซลล์และยีน ซึ่ง IL-6 ทำให้เซลล์มะเร็งเอ็มเอ็มเจริญเติบโต

อาการของโรคมะเร็งไขกระดูกมีอะไรบ้าง ?

โรคเอ็มเอ็มมีอัตราการวินิจฉัยผิดพลาดสูงถึง 40% - 50% เลยทีเดียว โดยอาการที่พบบ่อยซึ่งทำให้การวินิจฉัยผิดพลาดมีดังนี้ :

1. การติดเชื้อ : ผู้ป่วยจะเกิดการติดเชื้อที่ระบบทางเดินหายใจหรือการติดเชื้อระบบทางเดินปัสสาวะได้ง่าย สำหรับอาการในระยะสุดท้าย การติดเชื้อเป็นหนึ่งในสาเหตุสำคัญที่ทำให้เกิดการเสียชีวิตได้

2. โลหิตจาง : การทำงานโดยปกติของไขกระดูกในผู้ป่วยโรคเอ็มเอ็มถูกควบคุม ทำให้เกิดโลหิตจาง

3. อาการของกระดูก : ปวดกระดูก มีเนื้องอกบางส่วน กระดูกหัก แม้กระทั่งอัมพาต เป็นต้น

4. ภาวะแคลเซียมในเลือดสูง : ทำให้อาเจียน อ่อนเพลีย ความจำเลือนราง ปัสสาวะบ่อยหรือท้องผูก เป็นต้น

5. ภาวะเลือดมีความข้นหนืดมาก : อาการหลักที่พบ คือ เวียนหัว หน้ามืด ตาลาย หูอื้อ เกิดความผิดปกติในระดับความรู้สึกตัวกะทันหัน นิ้วมือชา เป็นต้น

6. ระบบการทำงานของไตบกพร่อง : เมื่อตรวจวินิจฉัยจะพบว่า ผู้ป่วยมักมีการทำงานของไตไม่สมบูรณ์ร่วมด้วย

วิธีการตรวจวินิจฉัยมีอะไรบ้าง?

จากการตรวจวินิจฉัยพบว่า สองในสามของผู้ป่วยที่เข้ารับการตรวจครั้งแรกมักจะตรวจพบว่าเป็นระยะสุดท้ายแล้ว ซึ่งมีผู้ป่วยจำนวนมากที่ไปตรวจผิดแผนก ทำให้การวินิจฉัยผิดพลาด ผู้เชี่ยวชาญของโรงพยาบาลมะเร็งสมัยใหม่กว่างโจวเตือนผู้ป่วยว่า หากมีอาการปวดกระดูก โลหิตจาง ไตทำงานไม่สมบูรณ์ มีการติดเชื้อครั้งแล้วครั้งเล่า เป็นต้น ต้องเข้ารับการตรวจที่แผนกโลหิตวิทยาทันที หากตรวจพบโรคเร็วก็จะสามารถควบคุมการพัฒนาของโรคได้อย่างมีประสิทธิภาพ

สำหรับผู้ป่วยที่มีความเสี่ยงสูงที่จะเป็นโรคเอ็มเอ็ม ควรรีบไปตรวจระดับ immunoglobulin ตรวจ Bence Jones protein การตรวจเอกซเรย์ รวมถึงการตรวจไขกระดูก การตรวจเอกซเรย์หลายจุดนั้นมีส่วนช่วยอย่างมากในการตรวจวินิจฉัยโรค สามารถพบจุดแตกหักของกระดูกรูปร่างกลมมนซึ่งมีขนาดเล็กใหญ่แตกต่างกัน ( โดยเฉพาะกะโหลกศีรษะ กระดูกซี่โครง กระดูกสันหลัง กระดูกเชิงกราน ) เมื่อจำเป็นก็ต้องทำการตรวจ CTและตรวจ MRI ซึ่งการตรวจ MRI มีส่วนช่วยในการวินิจฉัยว่ากระดูกสันหลังมีการกดทับหรือไม่ ส่วนการตรวจ CT จะมีส่วนช่วยในการแสดงให้เห็นรอยโรคนอกไขสันหลัง บางครั้งโรคกระดูกพรุนสามารถปรากฏเป็นผลเอกซเรย์เพียงอย่างเดียวของโรคเอ็มเอ็ม ซึ่งการตรวจวินิจฉัยโรคเอ็มเอ็มให้แน่ชัด ต้องเจาะตรวจชิ้นเนื้อหรือไขกระดูกหลายตำแหน่ง

การแบ่งลักษณะและระยะของโรคมะเร็งไขกระดูก

การเพิ่มขึ้นของอิมมูโนโกลบูลินที่มีความผิดปกติทำให้สามารถแบ่งชนิดของโรคมะเร็งไขกระดูกออกเป็น lgG lgA lgD lgM และ lgE เป็นต้น

ระบบการแบ่งชนิด ISS

เทคโนโลยีทางการแพทย์สำหรับโรคมะเร็งไขกระดูก

ผู้ป่วยที่ไม่มีอาการและอยู่ในระยะคงที่ไม่จำเป็นต้องพักฟื้นที่โรงพยาบาล แต่ต้องไปตรวจที่โรงพยาบาลตามกำหนด ส่วนผู้ที่มีเอ็มโปรตีน ( M-protein ) ในเลือดหรือในปัสสาวะสูงขึ้นหรือปรากฏอาการนั้น ต้องเข้าปรึกษาแพทย์ทันที ผู้ป่วยที่มีอายุน้อยกว่า 70 ปี หากเงื่อนไขเหมาะสมก็สามารถทำการปลูกถ่ายเซลล์ต้นกำเนิดได้

การบูรณาการแพทย์แผนจีนกับแพทย์แผนปัจจุบัน : เป็นทางเลือกอันดับแรกสำหรับผู้ป่วย หากผู้ป่วยสามารถใช้ยาแพทย์แผนจีนร่วมในระหว่างการทำเคมีบำบัด ก็จะสามารถยกระดับผลลัพธ์การใช้ยาเคมีให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น ลดผลข้างเคียงของยาเคมี ฟื้นฟูสมรรถภาพการสร้างเม็ดเลือดของไขกระดูก เพิ่มสมรรถนะภูมิคุ้มกัน ในช่วงเวลานี้ ยาแพทย์แผนจีนจะไปโจมตีเซลล์มะเร็งอย่างต่อเนื่อง กำจัดเซลล์มะเร็งที่เหลืออยู่ ไม่ให้กลับมาเป็นซ้ำอีก ในระหว่างการทำเคมีบำบัด กระเพาะและลำไส้ของผู้ป่วยจะมีการตอบสนองมาก จึงไม่เหมาะกับการทานยาแพทย์แผนจีน โรงพยาบาลมะเร็งสมัยใหม่กว่างโจวจะใช้รูปแบบการฉีดยาในการเยียวยาและบรรเทาอาการของผู้ป่วย

การให้ยาเคมี : เป็นวิธีการมาตรฐานของโรคมะเร็งไขกระดูก

การฉายรังสี : ใช้ค่อนข้างน้อย เหมาะสำหรับเฉพาะส่วน ผู้ที่มีอาการปวดกระดูกและกระดูกไขสันหลังกดทับ

การปลูกถ่ายเซลล์ต้นกำเนิดหรือสเต็มเซลล์ : การปลูกถ่ายสเต็มเซลล์จากร่างกายตนเองและจากร่างกายผู้อื่นสามารถใช้กับโรคมะเร็งไขกระดูกได้อีกด้วย

วิธีการดูแลพยาบาลผู้ป่วยโรคมะเร็งไขกระดูกจากครอบครัว

1. พักผ่อน : สามารถออกกำลังกายอย่างเหมาะสม แต่ห้ามออกกำลังกายหักโหม เพื่อป้องกันการล้ม การกระแทกจนได้รับบาดเจ็บ

2. เพื่อป้องกันกระดูกหักทางพยาธิวิทยา : ควรให้ผู้ป่วยใช้เตียงแข็งราบ เว้นการใช้เตียงที่มีความยืดหยุ่น

3. การดูแลเรื่องอาหาร : ควรทานอาหารที่มีพลังงานสูง โปรตีนสูง อุดมไปด้วยวิตามิน อาหารย่อยง่าย ผู้ป่วยที่มีการทำงานของไตไม่สมบูรณ์ ควรรับประทานอาหารที่มีโซเดียมต่ำ โปรตีนต่ำหรือแป้งข้าวสาลี เพื่อลดการทำงานของไต หากมีกรดยูริกในเลือดสูงและมีแคลเซียมในเลือดสูง ควรให้ผู้ป่วยดื่มน้ำมากๆ ทุกวันพยายามปัสสาวะออกมา 2000 ml ขึ้นไป เพื่อป้องกันหรือบรรเทาภาวะกรดยูริกในเลือดสูงและแคลเซียมในเลือดสูง

4. สำหรับผู้ป่วยสูงอายุที่ลุกจากเตียงไม่ได้เพราะเคลื่อนไหวไม่สะดวกนั้น ควรช่วยพลิกตัวเป็นประจำ โดยต้องทำอย่างนุ่มนวล หลีกเลี่ยงการเกิดกระดูกหัก บริเวณผิวหนังที่มีการกดทับ ควรใช้ผ้าขนหนูชุบน้ำอุ่นนวดหรือทำกายภาพบำบัด เตียงควรแห้งและเรียบ เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดแผลกดทับ

5. การดูแลช่องปาก : ผู้ป่วยที่ระบบการทำงานของไตเสียหาย เนื่องจากการสะสมของสารเมตาบอไลท์ที่มากเกินไป ของเสียบางส่วนจึงเข้าไปในทางเดินหายใจและขับออกมา ทำให้มีกลิ่นปาก ส่งผลต่อความอยากอาหารของผู้ป่วย จึงควรดูแลความสะอาดภายในช่องปาก ป้องกันการติดเชื้อแบคทีเรียและเชื้อรา

6. การดูแลด้านสภาพจิตใจ : ให้ผู้ป่วยระบายความกังวลออกมา เพิ่มความเอาใจใส่และดูแลผู้ป่วย พยายามบรรเทาความกดดัน ช่วยผู้ป่วยให้เผชิญหน้ากับความจริง กำจัดความหวาดกลัว ให้อารมณ์มั่นคง

สามารถได้รับการสนับสนุนด้านใดได้บ้าง

จากผลการปฏิบัติพิสูจน์ให้เห็นว่า การบริการของทีมแพทย์ซึ่งบูรณาการหลายแขนง เช่น แผนกผ่าตัดเนื้องอก แผนกอายุรกรรมเนื้องอก แผนกแพทย์แผนจีน แผนกพยาธิวิทยา แผนกภาพถ่ายทางการแพทย์ วิสัญญีแพทย์และพยาบาลผู้เชี่ยวชาญด้านการพยาบาล เป็นต้น ช่วยกำหนดแผนการที่มีประสิทธิภาพสูงที่สุด เหมาะสมที่สุด และประหยัดที่สุดให้แก่ผู้ป่วยได้ ช่วยปรับผลลัพธ์ทางการแพทย์ของผู้ป่วยมะเร็งให้ดียิ่งขึ้น

จากระบบทางการแพทย์ที่เน้นการบริการครบถ้วนในครั้งเดียว โดยการบูรณาการหลายแขนงของโรงพยาบาลมะเร็งสมัยใหม่กว่างโจว บูรณาการการตรวจให้กับผู้ป่วย ด้านหนึ่งโรงพยาบาลมะเร็งสมัยใหม่กว่างโจวเสนอการบริการด้านการแพทย์ที่ครบวงจรให้แก่ผู้ป่วย อีกด้านหนึ่งยกระดับประสิทธิภาพทางการแพทย์ให้สูงขึ้น โดยไม่เพิ่มภาระให้แก่ผู้ป่วย อีกทั้งช่องทางการติดต่อระหว่างแพทย์และผู้ป่วยมีหลายช่องทาง ได้แก่ ทางออนไลน์ ทางอีเมล์ ทางโทรศัพท์ หรือการพบปะกัน เพื่อขยายช่องทางการบริการให้คำปรึกษา ช่วยให้พวกเขาต้านมะเร็งได้อย่างมีประสิทธิภาพอีกด้วย กลุ่มบุคลากรทางการแพทย์ที่ผู้ป่วยจะได้พบนั้นประกอบด้วยแพทย์ พยาบาล นักโภชนาการ และล่ามแปลภาษา เป็นต้น เพื่อตอบสนองความต้องการทุกระดับชั้นของผู้ป่วยจากประเทศที่แตกต่างกันให้เป็นที่พอใจ การพูดคุยแลกเปลี่ยนข้อมูลด้วยช่องทางเหล่านี้ทำให้ผู้ป่วยให้ความร่วมมือกับทางโรงพยาบาลได้ดียิ่งขึ้น