អ្វីទៅហៅថាកោសិកា(Stem cell)?

ក្នុងដំណើរការបំលែងកោសិកា វាតែងតែបណ្តាលមកពីកំដៅសីតុណ្ហភាពខ្ពស់ក្នុងពេលបំលែងបាត់បង់នូវសមត្ថភាពបំបែក ទីបំផុតចាស់សា្លប់។ ដើម្បីបំពេញនូវកង្វះខាតមកពីកំណើតនេះ សារពាង្គកាយកំឡុងពេលរីកធំធាត់បានរក្សាទុកនូវកោសិកាដើមដែលមិនទាន់បំលែងហើយមួយចំនួនហៅថាកោសិកា(Stem cell) ។

កោសិកា(Stem cell) គឺជាកោសិកាដើមមួយប្រភេទដែលមានសមត្ថភាពផា្លស់ប្តូរ និង មុខងារបំលែងច្រើនប្រភេទដោយខ្លួនឯង គឺជាកោសិកាដើមបំផុតនៃសារពាង្គកាយ។ ឆ្លងកាត់ការបំលែងដោយការដឹកនាំបង្ហាញផ្លូវបានកា្លយជាកោសិកា ឬ ប្រព័ន្ធសរីរាង្គមានមុខងារគ្រប់ប្រភេទ។ នៅក្នុងភាសាពេទ្យហៅថា “កោសិកាមុខងារមួយម៉ឺន”។

ជំងឺរបស់មនុស្សជាច្រើនកើតឡើងដោយសារការស្លាប់នៃកោសិកា។ ក្រោយពេលដែលកោសិកា(Stem cell)ដុះឡើងក្នុងសារពាង្គកាយ អាចជួយជួសជុល និង ជំនួសតួនាទីរបស់កោសិកាដែលត្រូវរបួសពេលជំងឺមានការផ្លាស់ប្តូរ និង កោសិកាចាស់ៗ នឹងសំរេចបានដល់គោលដៅនៃការព្យាបាល។

បច្ចុប្បន្នការស្តុកទុកកោសិកា(Stem cell) និង ការវះកាត់ផ្សាំកោសិកាក្នុងប្រទេសបានអភិវឌ្ឍន៍ដល់ផ្នែកវេជ្ជសាស្ត្រ។ ការព្យាបាលជំងឺប្រព័ន្ធសរសៃប្រសាទ និង ជំងឺប្រភេទមានប្រព័ន្ធការពារ មានប្រសិទ្ធិភាពខ្ពស់យ៉ាងប្រពៃ។

បំនែងចែកកោសិកា(Stem cell)

យោងតាមទំហំធំតូចរបស់កំលាំងបំរែបំរួល កោសិកា(Stem cell) អាចបែងចែកជាបីប្រភេទដូចខាងក្រោម៖

១. កោសិកា(Stem cell) គ្រប់មុខងារ

រួមមានរូបរាងពេញលេញក្នុងសមត្ថភាពបំនែងចែក ដូចជាកោសិកា(Stem cell) ក្នុងគភ៌ រួមទាំងលក្ខណៈដូចកោសិកាគភ៌ នឹងមានសមត្ថភាពបំនែងចែកខ្លាំងក្លា អាចបង្កើតសរីរាង្គ និង បែងចែកកោសិកាបានដល់ជាង២០០ប្រភេទ ហើយឈានមួយដំណាក់កាលទៀតក្លាយជាប្រព័ន្ធ និង ផ្នែកសរីរាង្គពេញទាំងសារពាង្គកាយ។

២. កោសិកា(Stem cell) មុខងារច្រើន

កោសិកា(Stem cell)បែបនេះមានសមត្ថភាពបំនែងចែកប្រព័ន្ធកោសិកាបានច្រើនប្រភេទ។ ប៉ុនែ្តគ្មានសមត្ថភាពធ្វើឱ្យវាធំធាត់ពេញរូបរាងទេ។ សមត្ថភាពរីកធំធាត់នៅមានកំរិតនៅ ឡើយ។ ឧទាហរណ៏៖កោសិកា(Stem cell) ខួរឆ្អឹងខ្នងមានមុខងារបង្កើតឈាមច្រើនប្រភេទ។ វាអាចបំលែងខ្លួនចេញជាកោសិកាឈាមតិចបំផុត១២ប្រភេទ ប៉ុនែ្តមិនអាចបំលែងចេញកោសិកាដទៃក្រៅពីសរីរាង្គបង្កើតឈាមឡើយ។

៣. កោសិកា(Stem cell) មុខងារទោល(កោសិកា(Stem cell) មុខងារឯកទេស ឫ មុខងារកំរ)

កោសិកា(Stem cell) បែបនេះមានតែនៅក្នុងមួយប្រភេទ ឬ កោសិកាបំនែងចែកពីរប្រភេទដែលមានទំនាក់ទំនងស្អិតរមួត ដូចជាកោសិកា(Stem cell)ក្នុងប្រព័ន្ធក្រោមគេបង្អស់លើស្បែក ឬ កោសិកាសាច់ដុំ ដែលគេហៅថា “កោសិកាផ្កាយរណប” នៅក្នុងសាច់ដុំ។

ប្រភពរបស់កោសិកា(Stem cell)

បច្ចុប្បន្នកោសិកា(Stem cell) មានប្រភពសំខាន់ៗមកពីខួរឆ្អឹង និង យកចេញពីឈាមផ្សិត។ កោសិកា(Stem cell)ក្នុងខួរឆ្អឹងសុទ្ធជាងកោសិកា(Stem cell)ក្នុងឈាមរត់ខាងក្រៅ។ ប៉ុនែ្ត កោសិកា(Stem cell)ក្នុងឈាមផ្សិតសុទ្ធជា ងកោសិកា(Stem cell)ក្នុងខួរឆ្អឹង។ កោសិកា(Stem cell) ក្នុងឈាមផ្សិតមានសមត្ថភាពបន្តពូជខ្លាំង លឿន បន្ទាប់មកទើបកោសិកា(Stem cell)ក្នុងខួរឆ្អឹង។ដូចគ្នានេះ កោសិកា(Stem cell) ក្នុងឈាមផ្សិតមានអត្រាខ្ពស់ជាងគេបង្អស់ កោសិកា(Stem cell) ក្នុងខួរឆ្អឹងបន្ទាប់។

មូលន័យក្នុងការព្យាបាលកោសិកា(Stem cell)

មូលន័យក្នុងវិធីព្យាបាលកោសិកា(Stem cell)គឺឆ្លងកាត់ការបំបែក បណ្តុះ និង បំណែងចែកដឹកនាំដោយកំនត់ទិសដៅ-ល-។ អាចបណ្តុះចេញកោសិកា ប្រព័ន្ធ និង ផែ្នកសរីរាង្គយ៉ាងថ្មី ប្រក្រតី ខ្ចី មួយប្រភេទទៀត-ល-។ ឆ្លងកាត់បច្ចេកទេសបណ្តុះកោសិកាដ៏ពិសេសបណ្តុះកោសិកាទៅក្នុងសារពាង្គកាយ ទៅជំនួសកោសិកាដែលងាប់ដោយប្រក្រតី និង មិនប្រក្រតី ហើយបានកែប្រែការព្យាបាលជំងឺ ច្រើនយ៉ាងអោយកាន់តែទាន់សម័យ។

គុណសម្បត្តិនៃការព្យាបាលកោសិកា(Stem cell)

ការព្យាបាលកោសិកា(Stem cell)គឺការព្យាបាលដោយបញ្ចូល “សារធាតុថ្នាំ” ទៅក្នុងសារពាង្គកាយអ្នកជំងឺ។ ដើម្បីជួសជុលប្រព័ន្ធកោសិកា និង សរីរាង្គ។ វាមានប្រសិទ្ធិភាពដែលវិធីព្យាបាលតាមរបៀបចាស់ ឈានទៅមិនដល់។

១. ការប្រតិកម្មដោយគា្មនការបដិសេធន៍ពីប្រព័ន្ធការពាររាង្គកាយ

២. មិនត្រូវការដឹងពីមូលហេតុជំងឺជាក់លាក់នៃជំងឺ

៣. ប្រភពធំទូលាយ ងាយរករូបធាតុ

៤. គ្មានការប៉ះពាល់ក្រោយការព្យាបាលដូចការប្រើថ្នាំតាមរបៀបចាស់ ប្រសិទ្ធភាពច្បាស់លាស់។

ការប្រើប្រាស់ក្នុងផ្នែកវេជ្ជសាស្ត្រ

បច្ចុប្បន្ន នៅលើពិភពលោកគេប្រើទូលំទូលាយទៅលើអ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែម ទឹកនោមផ្អែមបណ្តាលឲ្យរាលដាលដល់ជើង ជំងឺក្រិនថ្លើម ជំងឺថ្លើមប្រភេទធ្ងន់ ជំងឺតំរងនោមដែលមានឈ្មោះថាNephrotic syndrome ជំងឺរលាកតំរងនោមដែលបណ្តាលមកពីSLE ឆ្អឹងត្រគាករលួយស្លាប់ ជំងឺសាច់ដុំគ្មានកំលាំងដែលមានឈ្មោះថាMyasthenia gravis មុខងារបន្តពូជរបស់មនុស្សប្រុសមិនពេញលេញ និង ជំងឺនៅជុំវិញសសៃឈាម-ល-។ របៀបព្យាបាលជាធម្មតាមិនអាចព្យាបាលអ្នកជំងឺ មានរោគច្រើនពិបាកព្យាបាលអាចប្រើការព្យាបាលដោយវះកាត់កោសិកា(Stem cell)។

ពួកយើងផ្តល់ការគាំទ្រដល់អ្នក

កំឡុងពេលព្យាបាលកោសិកា(Stem cell) គុណភាពនៃកោសិកា(Stem cell)មានសារៈសំខាន់ណាស់។ ចំពោះការវិធីព្យាបាលដោយបំបែកកោសិកា(Stem cell)ឈាមក្រៅ និងកោសិកា(Stem cell)ខួរឆ្អឹងដោយងាយៗ ទើបបញ្ចូលទៅក្នុងសារពាង្គកាយវិញ ជាធម្មតាគ្មានផលល្អឡើយ។

មន្ទីរពេទ្យក្វាងចូវទំនើបផ្នែកមហារីករៀបចំនៅបន្ទប់ពិសោធន៍ទោលមួយ ប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាពិសេសធ្វើការបំបែកកោសិកា(Stem cell)ទាំងក្នុង និង ក្រៅសារពាង្គកាយ ធ្វើការស្រុះធានាភាពសា្អតក្នុងកោសិកា។ នៅមុនពេលប្រមូលផ្តុំកោសិកា(Stem cell)តែងធ្វើការជ្រើសរើសយ៉ាងម៉ត់ចត់។ តាំងពីប្រមួលកោសិកា(Stem cell) ទៅដល់ការបញ្ចូលទៅអោយអ្នកជំងឺវិញ ដំណាក់កាលណាមួយសុទ្ធតែគ្រប់គ្រងតាមបទដា្ឋនគុណភាពតឹងរឹង ធានានូវសុវត្ថិភាពក្នុងការព្យាបាល។　ដោយមន្ទីរពេទ្យក្វាងចូវទំនើបផ្នែកមហារីកយើងខ្ញុំមានវិទ្យាពេទ្យជាច្រើនចូលរូមផ្សំគ្នាបង្កើតជាយុទ្ធសាស្រ្តព្យាបាល “មួយស៊េរី”។ មានសរុបទាំងការព្យាបាល និង ត្រួតពិនិត្យគ្រប់សព្វដល់អ្នកជំងឺ។ ក្នុងលក្ខខណ្ឌមិនប៉ះពាល់ដល់សុខភាពអ្នកជំងឺ ម្ខាងផ្តល់នូវសេវាកម្មព្យាបាលយ៉ាងយកចិត្តទុកដាក់ និង ម្ខាងទៀតមានការលើកកំពស់ស្តង់ដា និង ប្រសិទ្ធិភាពព្យាបាលកាន់តែខ្ពស់ថែមទៀត។ គ្រូពេទ្យ និង អ្នកជំងឺមានការទំនាក់ទំនងបានច្រើនប្រភេទ រួមមានសេវាសាកសូរតាមអ៊ិនធឺណេត អ៊ីមែល ទូរស័ព្ទ និង ជួបផ្ទាល់ផងដែរ ដើម្បីផ្តល់នូវសេវាកម្មព័ត៌មានជូនដល់បងប្អូនអ្នកជំងឺ ជួយពួកគេទៅប្រឆាំងនឹងជំងឺមហារីកដោយមានប្រសិទ្ធិភាពខ្ពស់។